Tìm hiểu mô hình Hub and spoke trong vận chuyển hàng không

Hub and Spoke là một trong những mô hình tối ưu hóa mạng lưới vận tải nổi tiếng nhất hiện nay. Từ hàng không, hàng hải cho đến các đơn vị vận chuyển hàng hóa khác của Việt Nam và thế giới đang vận hành mô hình này. VietAir Cargo sẽ giúp bạn tìm hiểu chuyên sâu về mô hình này và ứng dụng của Hub & Spoke vào hành vận tải hiện nay. Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho những ai lần đầu tiên tiếp cận với mô hình Hub and Spoke.

Khái niệm Hub and spoke là gì?

Hub-and-spoke được tạm dịch là mô hình “trục bánh xe-và-nan hoa”. Mô hình này được ứng dụng đầu tiên từ ngành hàng không, do Delta Arilines phát triển từ năm 1955.

Trong quá khứ, ngành vận tải và phân phối được thực hiện theo các nguyên tắc của các hoạt động điểm đến điểm (point-to-point). Hay còn gọi là định tuyến trực tiếp. Khi công nghệ phát triển, lĩnh vực logistics đã tìm ra cách vận chuyển hàng hóa nhanh hơn và tiết kiệm chi phí hơn. Mô hình hub and spoke được sinh ra từ những nỗ lực của ngành trong việc phát triển các mạng lưới hiệu quả hơn.

Mạng lưới hub and spoke là một hệ thống logistics tích hợp tập trung. Được thiết kế để giảm chi phí. Các trung tâm phân phối hub and spoke nhận các sản phẩm từ nhiều nguồn khác nhau, gom các sản phẩm để gửi trực tiếp đến nơi giao hàng cuối cùng.

Các nghiên cứu cho thấy rằng chi phí logistics chiếm từ 10-35% tổng doanh thu của các công ty. Và 60% chi phí logistics thuộc về vận chuyển hàng hoá . Một nghiên cứu của công ty tư vấn PRTM cho thấy các công ty được coi là các tổ chức thực hành tốt nhất trong việc đưa sản phẩm ra thị trường có lợi thế về chi phí chuỗi cung ứng 45% so với trung bình một đối thủ cạnh tranh khác của họ.

Hub and Spoke trong vận tải hàng không

Hãng hàng không Vietnam Airlines đang dùng mô hình Hub & Spoke để tạo nên các điểm trục và trung chuyển có lợi cho các đường bay.

Chẳng hạn như từ Đà Nẵng – Huế hành khách có thể dễ dàng gửi hàng hóa đến Paris. Thông qua Hub hàng không của Vietnam Airlines tại Hà Nội hoặc TP.HCM.

Mô hình này đã giúp Vietnam Airlines tăng nhiều đường bay hơn để phục vụ thị trường. Chúng mang đến rất nhiều lợi ích cho Vietnam Airlines. Chẳng hạn như:

Có cơ hội phục vụ được cho nhiều đối tượng khách hàng hơn.
Tăng giá trị kinh tế. Điều tiết không lưu dễ dàng và hiệu suất hoạt động hoàn hảo hơn.
Tiết kiệm chi phí cho các đường bay, dịch vụ hàng không với Hub & Spoke.
Tần suất hoạt động của Vietnam Airlines sẽ tốt hơn trên thị trường hàng không

Mô hình Hub and Spoke

Để hiểu rõ hơn về mô hình hub and spoke. Hãy tưởng tượng một bánh xe đạp phức tạp. Với “hub” (trung tâm) như là một tâm điểm chiến lược của mạng. Và các “spoke” (thanh ray) phát ra để kết nối nó với các điểm từ xa. Chức năng của các hub and spoke khác nhau tùy theo ngành công nghiệp.

Trong những năm gần đây, các công ty vận tải hàng không đã áp dụng mô hình hub and spoke để tăng tốc độ giao hàng và giảm chi phí.

Sử dụng mô hình này, các chuyến vận chuyển thu thập hàng hóa từ điểm ban đầu (các đầu của spoke) và vận chuyển nó trở lại một cơ sở xử lý trung tâm (hub). Các lô hàng sau đó hoặc được lưu trữ, hoặc được phân phối trực tiếp từ trung tâm của mạng lưới. Các công ty quy mô lớn vận hành rất nhiều hệ thống hub and spoke.

Hơn nữa, vì cần có sự phối hợp tập thể giữa các thành phố, các công ty sẽ cần phải chi tiền cho nhân viên và trang bị cho từng cơ sở. Với mô hình hub and spoke, họ chỉ cần lo lắng cho một trung tâm vận hành logistics duy nhất.

Ưu và nhược điểm của Hub and Spoke

Hub and Spoke với chiến lược tổng hợp các quãng đường di chuyển trên mạng lưới của một công ty vận tải. Sau đó tạo ra những điểm hub trung gian để làm trung tâm vận chuyển và kết nối với “spokes”. Mô hình này còn được gọi với tên khác là trục và nan hoa, chúng sẽ kết nối hệ thống quản lý vận tải và điều hướng vận tải tốt nhất cho các lĩnh vực vận chuyển.

Ưu điểm

Giúp tăng tần số di chuyển và rút ngắn khoảng cách. Thời gian giao hàng sẽ nhiều hơn nên tiết kiệm nhiều về kinh tế. Hiệu quả của vận chuyển bởi Hub and Spoke cao hơn các mô hình vận chuyển truyền thống.
Kết nối qua không gian tạo thành một điểm trung tâm mới. Ngắn hơn với việc kết nối giữa các điểm đi và đến. Điều này giúp giảm hiện tượng quá tải vận chuyển và ứ đọng sản phẩm, vật tư cần vận chuyển.
Phát triển kinh tế từ giao thông vận tải với Hub-and-Spoke dễ dàng hơn các hình thức khác.

Nhược điểm

Mô hình này có một nhược điểm là không linh hoạt và thiếu kết nối giữa các điểm. Các điểm sẽ đều được kết nối về trung tâm. Điều này sẽ gây ra hiệu ứng domino nếu hệ thống gặp trục trặc. Tại Việt Nam đơn vị vận hành mô hình Hub and Spoke để vận tải sẽ đạt hiệu quả tốt hơn các hình thức vận tải khác.

Sự phụ thuộc vào trung tâm:

Bất kỳ sự cố nào tại hub có thể ảnh hưởng đến toàn bộ mạng lưới.

Thời gian chờ đợi:

Hành khách có thể phải chờ đợi ở sân bay trung tâm để kết nối chuyến bay.

Đôi khi không hiệu quả cho việc đi đến các điểm đến ít phổ biến. Vì làm tăng thời gian tổng cộng của hành trình do phải qua hub.

Mạng lưới Hub and Spoke

Mạng lưới hub and spoke là một hệ thống logistics tích hợp tập trung, được thiết kế để giảm chi phí. Các trung tâm phân phối hub and spoke nhận các sản phẩm từ nhiều nguồn khác nhau, gom các sản phẩm, và gửi trực tiếp đến nơi giao hàng cuối cùng.

Chi phí Logistics

Hơn thế nữa, lợi ích kinh tế của hub and spoke là điều khiển mô hình này có khả năng tác động cực kỳ mạnh mẽ và ngành giao thông vận tải hiện đại.

Chẳng hạn như trước kia, việc vận chuyển hàng hóa giữa các thành phố trong khu vực diễn ra một cách đơn lẻ, rời rạc, chính vì vậy nên mỗi một thành phố, mỗi một cơ sở đều phải tự mình đầu tư, trang bị rất nhiều yếu tố khác nhau.

Thế nhưng, từ khi áp dụng mô hình hub and spoke, một thành phố sẽ được chọn là khu vực trung tâm (hub ,điều này dựa vào quá trình vận tải hàng hóa, khu vực nào có tần số vận chuyển qua nhiều nhất, quãng đường dài nhất…), thành phố đó sẽ được tập trung xây dựng, trang bị tối ưu nhất. Từ đó, các thành phố khác sẽ được giảm nhẹ gánh nặng, và tiết kiệm được chi phí cơ sở hạ tầng cực kỳ lớn.